In de lucht trekken sluierwolken voorbij, op het testcircuit rijdt de testbus S 518 LE ronde na ronde over de meedogenloze testbanen. De camouflagefolie op de carrosserie laat de kenmerkende contouren van de Setra vervagen.

Achter de bekleding gaat de nieuwe Low-Entry-streekbus Setra MultiClass S 518 LE schuil. De XXL-variant van de nieuwe bouwserie wordt aan de tand gevoeld met een test op slecht wegdek. "Drie assen, drie deuren, aan de voorkant een dubbele brede instap – dat betekent een relatief hoge belasting van de voertuigstructuur", legt testingenieur Thomas Kuhn uit.

Kuhn een expert noemen is bijna een understatement. De machinebouwer werkt al 23 jaar op het gebied van sterktetesten.

De locatie van de beproeving is het slechte wegdek van het ontwikkelings- en testcentrum (EVZ) van Daimler Truck AG in Wörth, niet ver van Karlsruhe. Hier worden de bussen van morgen genadeloos door elkaar geschud. Niets wordt aan het toeval overgelaten. De talrijke rijbanen in het EVZ vertegenwoordigen typische wegdekken die een bijzonder schadelijk effect op de voertuigstructuur hebben, zoals kasseien, dwarsgroeven en kuilen. Het verantwoordelijke testteam van Daimler Buses stelde voor de test een aantal specifieke banen samen voor een slecht wegdek.

De combinatie van de banen is gebaseerd op typische activiteiten bij busbedrijven. Hiervoor heeft het testteam vooraf de belasting van de bussen op verschillende routes in heel Europa gecontroleerd.

Bovendien worden er regelmatig zogenaamde speciale manoeuvres uitgevoerd. Bijvoorbeeld snel van rijstrook wisselen zoals bij een uitwijkmanoeuvre of noodstops bij verschillende snelheden. Allemaal manoeuvres die bussen tijdens hun voertuigleven moeten kunnen doorstaan. En die een Setra MultiClass 500 ook zal doorstaan.

Achter het stuur heeft Holger Heidler plaatsgenomen. De getrainde bouwmecanicien brengt eveneens tientallen jaren ervaring in sterkteproeven met zich mee. De belangrijkste taak van Heidler is de voorbereiding van de testvoertuigen. Net als Kuhn houdt hij van zijn werk: "Het is enorm afwisselend. We houden ons bezig met alles wat je kunt aanraken – frame, motor, onderstel." En: "Alle producten kwamen eerst bij ons voorbij voordat ze op de markt verschenen." Of het nu gaat om een Setra dubbeldeksbus, hoogdekker of nu de Low Entry.

Op dit moment stuurt Heidler de MultiClass 500 vlot over baan 5, een traject met veel kuilen. Kan het niet meer erger? Het tegendeel is waar: ernaast ligt baan 6 al te wachten. Deze is ronduit bruut met 70 millimeter hoge hindernissen in een visgraatpatroon. Er wordt met een snelheid van 10 km/h gereden, meer zou mens, noch materiaal kunnen verdragen.

Het programma voor de test op slecht wegdek is zorgvuldig samengesteld. "We rijden leeg, gedeeltelijk beladen, beladen en zelfs overbeladen", legt Thomas Kuhn uit. Een echte uitputtingsslag. Vastgebonden watervaten op de stoelen en een enorme hoeveelheid ballastzakken met loodhagel in het gangpad simuleren een meer dan volledig bezette bus.

De testbus is wit gelakt en rijdt zonder bodembescherming, binnen ontbreken bekleding en isolatie. Dit vergemakkelijkt de inspectie van de draagstructuur. Opvallendheden kunnen zo snel worden gedetecteerd, bijvoorbeeld aan de lasnaden. Kuhn: "We besteden veel aandacht aan de zijwandstijlen en de onderbouw bij de assen. Daar treden hoge belastingen op."

Het doel van de test is om de vermoeidheid van de carrosseriestructuur tijdens de levensduur van het voertuig te simuleren. Omdat er alleen op 'slechte wegen' wordt gereden, kan een verzamelratio van ongeveer 100 keer worden bereikt. Dat betekent dat één kilometer op slecht wegdek overeenkomt met 100 kilometer in het echt.

Door het rijden op het slechte wegdek worden de schokdempers aan een extreem hoge belasting blootgesteld. Daarom wordt er een speciale schokdemperkoeling in het voertuig ingebouwd. Tijdens de testperiode wisselen de chauffeurs meerdere keren. Want het veeleisende programma schudt niet alleen het materiaal, maar ook de mensen hevig door elkaar. Meer dan een uur achter elkaar achter het stuur is op dit circuit redelijkerwijs niet mogelijk. Dat betekent dus een chauffeurswissel en een uur pauze. "Je hebt een goede fysieke en mentale conditie nodig," bevestigt Thomas Kuhn.

Op testterreinen gelden bijzondere regels. Voor een rijvergunning op het terrein van het EVZ is een grondige theoretische en praktische instructie noodzakelijk. Want elke testronde bestaat uit verschillende banen. De chauffeurs moeten bij het wisselen van rijbaan uiterst oplettend zijn en opletten voor andere testvoertuigen. Een controlecentrum bewaakt het verkeer. In de cockpit volgt de chauffeur nauwkeurig het ingestelde rijprogramma op een monitor, die zowel de ingestelde rijbaan als de richtsnelheid weergeeft. Er wordt tot op 1 km/h nauwkeurig gereden, ondersteund door de cruisecontrol.

De test op slecht wegdek kan wel een jaar duren. Na één en twee derde van de totale afstand rijdt de bus terug van het testterrein van Daimler Buses naar Neu-Ulm. Daar wordt de volledige kale carrosserie grondig onderzocht. Om deze bloot te leggen, worden talrijke voertuigonderdelen zoals de aandrijflijn en tanks gedemonteerd en na inspectie weer in elkaar gezet. Tussen deze grote inspecties door wordt er ter plekke in het EVZ telkens een kleine, minder uitgebreide inspectie uitgevoerd – d.w.z. de wielen worden losgehaald en de onderbouw en opbouw worden gecontroleerd.

"Na een succesvol uitgevoerde test op slecht wegdek wordt een vrijgave voor de sterkte verstrekt", aldus Thomas Kuhn. Een ding is zeker: "Dat is echt een goede bus." Ook Holger Heidler is overtuigd van de nieuwe MultiClass 500: "De bus rijdt zelfs op slechte wegen goed." En: "Het is een geweldig gevoel als de test is afgerond en je goed werk hebt geleverd."

Tot de start van de serieproductie van de nieuwe Setra MultiClass 500 heeft de testbus nog enkele kilometers te gaan op het gebruikelijke circuit van het EVZ.