Het is 's ochtends half acht in het historische 'Fischerviertel' van Ulm. Midden in een met keien geplaveid straatje staat een grote rood-witte bus uit de tijd van het Duitse 'Wirtschaftswunder', een Setra S 9. Dit relikwie uit het begin van de bewogen geschiedenis van Kässbohrer, staat voor het in 1480 gebouwde huis waar Karl Käßbohrer, de oprichter van Setra, ooit heeft gewoond. Hoewel het op deze koude novembermorgen nog geen tien uur is, heeft zich al een aantal toeschouwers verzameld om een selfie te maken met de charmante Setra-bus.

Sabine Honold staat onbewogen in de ontstane drukte. Ze is verantwoordelijk voor SetraClassic, waartoe ook het Kässbohrer-huis en de Kässbohrer-hal behoren, de collectie voertuigen en het Setra-archief van het merk. Als moeder van drie kinderen laat ze zich niet zo snel van de wijs brengen. Ze weet hoe nauw het is in het 'Fischerviertel' en kent ook Setra op haar duimpje. Met haar collega en buschauffeur Martin Bahle leidt ze ons vandaag door 70 geschiedenis van het bedrijf en laat ons daarbij een aantal aspecten van het befaamde merk Setra ziet. Ook slaat ze een brug tussen automobielfabricage, pioniersgeest, ongebreidelde reislust en de opgelegde verjongingsdrift van de reisbranche. "Als ik vandaag de dag op zoek ga naar onze merkidentiteit en gesprekken met klanten voer om erachter te komen wat de meest spraakmakende tijd voor Kässbohrer en het merk Setra was, dan hoor ik heel veel verhalen en soms ook heel emotionele ervaringen. Daarin staat steeds een bus in het middelpunt", aldus Sabine Honold. De eerder genoemde Setra S 9 uit 1959, bijvoorbeeld.

De S 9 was een touringcar uit de eerste modelserie van Setra die volgens het modulair systeem werd geproduceerd. Met een zelfdragende carrosserie, een destijds zeer krachtige motor achterin, negen rijen zitplaatsen en panoramaruiten, was deze bus de droom van vele Duitsers die hun lang uitgestelde reishonger wilden stillen. Met modelserie 10, waartoe ook de S 9 hoort, rationaliseerde Kässbohrer radicaal de productie van autobussen. 'Eén basistype en acht modellen', was destijds de insteek van de busfabrikant, waarbij het primair om uniforme onderdelen en rendement ging. Dit principe probeerde men direct naar de klant over te brengen, waarmee het tot op de dag van vandaag gehanteerde principe van een modulair systeem voor de serieproductie was geboren.

Wellicht is het ook deze tijd geweest die zo kenmerkend was voor het merk Setra. Dankzij de vele voordelen van een zelfdragende carrosserie ontwikkelden de bussen zich tot touringcars voor lange afstanden. "Ze gaven een hele generatie hun verloren gewaande wensen terug. Hun wens om naar verre landen te reizen en om van vakantie en la dolce vita te genieten", vertelt Sabine Honold.

Ook de opnieuw opkomende industriesteden en de gemeenschap hadden behoefte aan nieuwe oplossingen voor bussen. Nieuwe bussen moesten vooral zuinig en stevig zijn. Het ging busfabrikanten voor de wind, en ook Kässbohrer uit Ulm profiteerde daarvan. In 1976, toen het bedrijf zijn vijfentwintig jarig jubileum vierde, had Setra al meer dan 20.000 bussen aan klanten geleverd.

Aan het einde van de jaren '60, begin '70, ondergaat de reisbranche een grote verandering. Ondanks de oliecrisis en het stijgende aantal werklozen, beleeft de toeristenindustrie gouden tijden, maar meer dan de helft van de vakantiegangers die in eigen land blijven, gaan met hun eigen auto op vakantie. Voor degenen die naar het buitenland gaan, is dit bijna twee derde. Tijdens de vakantieperioden ontstaan dan ook chaotische taferelen op de snelwegen. Kilometerslange files en talrijke ongevallen behoren tot de dagelijkse gang van zaken. Dat is een van de redenen waarom steeds meer toeristen het vliegtuig nemen om op vakantie te gaan. Reizen waarbij alles is inbegrepen worden een ware trend. In 1970 neemt het luchtverkeer in vergelijking met het voorgaande jaar met meer dan 20 procent toe.

De tot die tijd populaire busreizen waren dringend aan een opfrisbeurt toe. Busexploitanten lokten passagiers met speciale studiereizen en goedkope prijzen. In navolging daarvan moesten ook busfabrikanten hierop reageren. Daarmee brak het tijdperk aan dat fabrikanten en exploitanten dichter tot elkaar kwamen en vaak samen aan de ontwikkeling van bussen werkten. Kässbohrer reageerde bijvoorbeeld in 1982 daarop door de eerste dubbeldekker, de S 228 DT te bouwen, om in te spelen op de vraag naar meer zitplaatscapaciteit.

"Om het hoofd te kunnen bieden aan de auto, het spoor en het vliegtuig, kwam de busbranche met een aantal oplossingen. De jongere doelgroepen, die meer geld te besteden hadden, werden gelokt met studiereizen en met meer comfort. Comfortabele ligstoelen, meer afstand tussen de stoelen onderling, airconditioning en een pantry en toilet aan boord behoorden spoedig tot de standaarduitrusting van Setra touringcars. Overigens zijn het allemaal kenmerken die tot op heden aan ons merk worden toegeschreven.“

In de Kässbohrer-hal worden 25 voertuigen tentoongesteld, die de geschiedenis van het merk laten zien tot de jaren '90. Hoewel Sabine Honold maar een klein deel van de zeventig jaar heeft meegemaakt dat het merk bestaat, kan ze zich volledig inleven in de emoties die bezoekers van de Kässbohrer-hal beleven. "Heel vaak merk ik de polarisatie die de verschillende voertuigen veroorzaken. De ronde bussen uit de jaren '60 worden door vrijwel iedereen geassocieerd met positieve reiservaringen. Degenen die echter in de geschiedenis van onze voertuigen vanaf het midden van de jaren '80 duiken, associëren de pragmatische werkplaats van de chauffeur en het praktisch exterieurdesign vaak met een stoffig imago van de autobus. Geheel onterecht, desalniettemin. Vanaf het begin van de jaren '90 is het echter modelserie 300 geweest die bepalend is geweest voor de moderne beeldvorming van een bus .“